Mga Bahagi ng Pananalita sa Wikang Filipino

Ang bawat salita ay bahagi ng pananalita. Ang papel na ginagampanan ng isang salita sa isang parirala ay tinutukoy bilang “bahagi ng pananalita” nito.

Ang mga posisyong ito, tulad ng anumang lugar ng trabaho o programa sa telebisyon na may grupo ng tauhan, ay nilikha upang umakma sa isa’t isa.

Magpatuloy sa pagbabasa upang matuklasan ang tungkol sa maraming bahagi ng pananalita na kinabibilangan ng mga salitang ginagamit natin araw-araw, at kung paano natin ginagamit ang mga ito nang magkasama upang malinaw na ipaliwanag ang mga konsepto.

Bahagi ng Pananalita sa Wikang Filipino

Sa Wikang Filipino, may sampung bahagi ng pananalita. Ang mga ito ay ang pangngalan, panghalip, pandiwa, pang-uri, pang-abay, pangatnig, pang-angkop, pang-ukol, pantukoy at pangawing. Alamin ang mga ito sa ibaba.

Pangngalan

Ang pangngalan ay ngalan ng tao, pook, ideya, o bagay. Anumang bagay na tumutukoy sa isang “bagay” ay isang pangngalan.

May dalawang uri ng pangngalan: pangngalang pantangi at pangngalang pambalana.

Ang pangngalang pantangi o proper noun sa wikang Ingles ay tumutukoy sa tiyak na pangalan ng tao, bagay, hayop, pook at pangyayari.

Ang pangngalang pambalana o common noun naman sa wikang Ingles ay ay ang mga pangngalan na ginagamit sa pagtukoy sa pangkalahatang ngalan ng tao, hayop, bagay, pook o lugar, pangyayari, at iba pa.

Para sa mas detalyadong talakayan tungkol sa pangngalan, basahin mo lang ang artikulo namin kung ano ang pangngalan. Doon malaman mo ang mga halimbawa ng pangngalan, kayarian ng pangngalan at iba pa.

Panghalip

Ang panghalip ay salitang ginagamit na panghalili sa pangalan ng tao, bagay, lunan o pangyayari na hindi na ibig pang ulitin.

Pinapalitan ng panghalip ang isang pangngalan sa pareho o kasunod na pangungusap. Iniiwasan ng mga panghalip ang pag-uulit at pinapasimple ang mga pangungusap.

Ang mga halimbawa ng panghalip ay ang mga salitang ako, ikaw, siya, nila, kanila, kanya, natin, atin at iba pa. Basahin mo lang ang aming artikulo kung ano ang panghalip, upang mas maintindihan mo ang araling ito.

Pandiwa

Ang pandiwa ay bahagi ng pananalita nagsasaad ng ginagawa ng paksa ng pangungusap. Ito ay maaaring maglarawan (pisikal o mental) ng mga kilos, pangyayari, at estado ng pagkatao.

Ito ay tinatawag na verb sa wikang Ingles. Ang pandiwa ang mga salitang nagpapakilos o nagbibigay-buhay sa isang lipon ng mga salita.

Para sa karagdagang kaalaman, basahin mo lang ang aralin tungkol sa pandiwa.

Pang-uri

Ang pang-uri o adjective sa wikang Ingles ay isang bahagi ng pananalita na naglalarawan o nagbibigay-turing sa mga bagay, tao, lokasyon, kaganapan, at marami pang ibang bagay.

Ang pang-uri ay kadalasan ginagamit para bigyan linaw ang isang uri ng pangngalan (noun) o panghalip (pronoun).

Halimbawa ng pang-uri na naglalarawan sa pangngalan ay pula (kulay), anim (bilang), apat na kilo (dami), mahaba (laki), maganda (hitsura) at bilog (hugis).

Halimbawa ng pang-uri na naglalarawan sa panghalip ay mabait (tayo), masipag (sila), matalina (siya), masunurin (kami), at magalang (kayo). Basahin ang aralin kung ano ang pang-uri para mas maintidihan mo ang bahagi ng pananalita na ito.

Pang-abay

Ang pang-abay ay mga salitang naglalarawan ng isa pang pang-abay, pang-uri, o pandiwa. Kabilang din ito sa bahagi ng pananalita.

Ang mga pang-abay bahagi ng pananalita na, tulad ng mga pang-uri, ay nagdaragdag ng higit pang impormasyon sa isang pangungusap o sugnay sa pamamagitan ng pagbabago (paglalarawan) ng isa pang salita.

Karaniwang ginagamit ang mga pang-abay upang sagutin ang mga tanong tulad ng “Paano?” “Saan?” “Kailan?” “Gaano kadalas?” at magkano?”

Upang mas maintindihan mo ang araling ito, basahin mo ang artikulong ano ang pang-abay. Diyan malalaman mor in ang mga halimbawa ng pang-abay.

Pangatnig

Ang pangatnig ay bahagi ng pananalita na ginagamit bilang pang-ugnay ng dalawang salita, parirala, sugnay o pangungusap upang makabuo ng kaisipan ng isang pahayag.

Sa Wikang Ingles, ito ay tinatawag na conjunction.

Ilan sa halimbawa ng pangatnig ay ang mga salitang subalit, ngunit, subalit, pero, datapwat, kaso, at, o, habang, samantala, bagaman, kundi, sapagkat, kasi, kung at kung kaya.

Ang pangatnig ay may siyam na uri. Ito ay ang Pamukod, Panubali, Paninsay, Pananhi, Panapos, Panlinaw, Panimbang, Pamanggit at Panulad.

Pang-angkop

Ang pang-angkop ay ang mga kataga, na bahagi ng pananalita na nag-uugnay sa panuring at salitang tinuturingan.

Sa wikang Filipino mayroong tatlong uri ng pang-angkop ito ang na, ng, -ng at -g.

Ang pang-angkop na “na” ito ay nagdudugtongng dalawang salita na kung saan nagtatapos sa katinig ang nauunang salita maliban sa letrang “n”. Hindi ito isinusulat nang nakadikit sa unang salita. Inihihiwalay ito. Nagigitnaan ito ng salita at ng panuring.

Ang pang-angkop na “ng” naman ay ginagamit kung ang salitang sinusundan ay nagtatapos sa patinig (a, e, i, o, u.). Ikinakabit ito sa unang salita. Samantalang ang pang-angkop na “-ng” naman ay ginagamit para dugtungan ang magkakasunod na salita na kung saan nagtatapos sa katinig na “n” ngunit kinakaltas na ito kaya hindi ang pang-angkop na “g” ang ginagamit.

Ang pang-angkop na “-g” ay ginagamit kung ang salitang durogtungan ay nagtatapos sa titik na “n”.

Pang-ukol

Ang pang ukol o preposition sa wika na Ingles ay bahagi ng pananalita na nag uugnay sa pangngalan o panghalip sa ibang salita sa pangungusap.

Ito ay ginagamit upang matukoy kung saang lunan o kung anong bagay ang mula o tungo, ang kinaroroonan, ang pinangyarihan o kina-uukulan ng isang kilos, gawa, balak ari o layon. Ang mga ito ay laging may layon na maaaring isang pangngalan o isang panghalip.

Ang mga halimbawa ng pang-ukol ay ang mga salitang sa/sa mga, ng/ng mga, ni/nina, kay/kina, sa/kay, tungkol sa/kay, labag sa, nang may, hinggil sa/kay, nang wala, para sa/kay, laban sa/kay, ayon sa/kay, tungo sa at alinsunod sa/kay.

Pantukoy

Ang pantukoy ay ang katagang nangunguna sa pangngalan o panghalip na ginagamit na simuno o kagaganapang pansimuno o panag-uri o alinman sa dalawa. Ang bahagi ng pananalita na ito ay ginagamit upang ipakilala ang tao, lunan, bagay o pangyayari.

Ang dalawang uri ng pantukoy ay ang pangtangi at pambalana. Ang pantukoy na pambalana ay tumutukoy sa pangngalang pambalana. Halimbawa nito ay “ang”, “ang mga” at “mga”.

Ang pantukoy na pantangi naman ay tumutukoy sa pangngalang pantangi. Halimbawa nito ay ay “si”, “sina”, “ni”, “nina”, “kay” at “kina”.

Pangawing o Pangawil

Ito ay bahagi ng pananalita na nagpapakilala sa ayos o pagkakasunod ng pangungusap. Ito ay salitang nagkakawing ng paksa (o simuno) at panaguri sa pangungusap.

Halimbawa nito ay ang salitang “ay”.

Basahin ang iba pang mga aralin: Tagalog Pick Up Lines, Pangatnig, Pandiwa, Pang-abay, Panghalip, Pangngalan, Pang-uri, Bahagi ng Pananalita, Epiko, Tula Tungkol sa Pag-ibig