Sa ating pagbabalik-tanaw sa mga yugto ng El Filibusterismo, narating natin ang Kabanata 28 – Ang Pagkatakot.
Sa kabanatang ito, tayo’y saksi sa paglalarawan ni Dr. Jose Rizal ng isang lipunan na nababalot sa takot, kaguluhan, at disinformasyon.
Nagpapakita ito ng kapangyarihan ng media, ang mabibigat na epekto ng takot, at ang mga kahalagahan ng katotohanan sa gitna ng krisis.
Buod ng El Filibusterismo Kabanata 28: Ang Pagkatakot
Ang Kabanata 28 ng El Filibusterismo, na pinamagatang “Ang Pagkatakot,” ay naglalarawan ng paglaganap ng takot at kaguluhan sa buong bayan dulot ng mga balitang pinalaganap ni Ben Zayb sa El Grito.
Tinangka niyang patunayan na nakakasama sa Pilipinas ang pagtuturo sa kabataan, at nagbunga ito ng malawakang kawalan ng tiwala at pagkaalarma.
Dahil sa takot, nag-iba ang ugali ng mga tao at nagpatupad ng mga paghahanda para sa posibleng panganib.
Hindi na nagpakita ang mga prayle sa basar ni Quiroga at naghanap ng paraan ang mga intsik upang madali nilang maisara ang kanilang mga tindahan kung sakaling may mangyari.
Nag-isip si Quiroga na kausapin si Simoun ukol sa mga armas na ipinatago nito sa kanya, ngunit hindi siya nakapag-usap kay Simoun at sinabihan siyang huwag galawin ang anuman sa kinalalagyan ng mga armas.
Pumunta si Quiroga kay Don Custodio para magpatulong kung dapat bang armasan ang kanilang mga bahay, ngunit hindi rin siya tinanggap ni Don Custodio.
Nagtungo rin si Quiroga kay Ben Zayb, ngunit natakot ito at umuwi nang makita ang mga rebolber sa ibabaw ng mga papeles ng manunulat.
Dagdag pa sa kaguluhan, kumalat ang mga balita tungkol sa mga estudyante na nag-uusap kasama ang mga tulisan, na nagpaplano umanong lumusob sa lungsod, na may mga bapor pandigma ang mga
Aleman na tutulong sa mga estudyante, at na may mga estudyante na pumunta sa Malakanyang para magpahayag ng kanilang pagsuporta sa mga Kastila pero nahuli silang may mga armas.
Samantala, sa bahay ni Kapitan Tiyago, kinuha si Basilio at iniimbestigahan ang mga dokumento ng binata. Nagdulot ito ng matinding pagkabahala kay Kapitan Tiyago at nang dumating si Padre Irene na nagdala ng mas nakakatakot na balita, namatay sa takot si Kapitan Tiyago.
Kinagabihan, nagsimula na umano ang himagsikan nang may magkalat ng kuwalta sa isang binyagan, naging sanhi ito ng kaguluhan at nagtakbuhan ang mga tao.
Dalawang tao ang nahuli na nagbabaon ng mga armas sa ilalim ng isang bahay. Nakapatay pa ng isang beterano at isang bingi dahil sa pagkakamali na sila ay mga estudyante na nagrebelde.
Sa kabila ng lahat ng kaguluhan, naniniwala pa rin ang iba na lahat ng ito ay likha lamang ni Padre Salvi o Quiroga para sa kanilang sariling interes.
Sa huli, nakatagpo si Ben Zayb ng bangkay ng isang dalagitang kayumanggi malapit sa pinto ng Luneta, ngunit hindi ito nabalita dahil sa takot at kaguluhan na nagaganap sa bayan.
Mga Tauhan ng El Filibusterismo Kabanata 28: Ang Pagkatakot
Ang mga tauhang nabanggit sa Kabanata 28 ng El Filibusterismo, na pinamagatang “Ang Pagkatakot,” ay:
Ben Zayb – Isang manunulat na nagpapakalat ng mga balitang nagdudulot ng takot at kaguluhan sa bayan. Siya ay isang satirikal na representasyon ni Marcelo H. del Pilar, isang kilalang rebolusyonaryo at manunulat na may malaking ambag sa propagandang Pilipino.
Quiroga – Isang mangangalakal na Tsino na nagnanais maging konsul ng Tsina sa Pilipinas. Natatakot siya sa mga balita at nag-isip ng mga hakbang para protektahan ang kanyang sarili.
Simoun – Ang mayamang mag-aalahas na may malalim na galit sa pamahalaan at mayroong itinatagong mga armas kay Quiroga. Siya rin ang alter-ego ni Crisostomo Ibarra mula sa “Noli Me Tangere.”
Don Custodio – Isang kilalang opisyal na tinangkang lapitan ni Quiroga para humingi ng payo tungkol sa pagtatanggol sa sarili.
Kapitan Tiyago – Isang mahina at masunuring tauhan mula sa “Noli Me Tangere” na namatay sa takot sa kabanatang ito.
Padre Irene – Isang paring nagdala ng nakakatakot na balita kay Kapitan Tiyago.
Basilio – Isang estudyanteng medisina na inaresto at iniimbestigahan sa kabanatang ito.
Placido Penitente – Isang estudyante sa Unibersidad ng Santo Tomas na hindi naniniwala sa mga balita at nagpapakita ng kawalang-pakialam.
Tadeo – Isang tamad na estudyante na nabalitang napatay.
Isagani – Kasintahan ni Paulita Gomez at kaibigan ni Basilio. Siya ay pinaghihinalaang pilibusterista.
Sa mga nangyari sa kabanatang ito, naglalarawan ito ng kahalagahan ng impormasyon at kung paano ito maaaring gamitin upang magsilbing instrumento ng takot at kalituhan.
Mga Aral, Mensahe at Implikasyon ng El Filibusterismo Kabanata 28
Ang Kabanata 28: “Ang Pagkatakot” ng El Filibusterismo ay nagpapakita ng iba’t ibang aral at mensahe na mahalaga sa konteksto ng kolonyalismo at pakikibaka para sa kalayaan. Narito ang ilang mga aral, mensahe at implikasyon:
Kapangyarihan ng Media: Sa kabanatang ito, nakikita natin kung paano nagagamit ng media ang kanilang kapangyarihan para palaganapin ang takot at kaguluhan.
Ang pagkakalathala ng artikulo ni Ben Zayb na nagpahayag ng posibilidad ng kaguluhan ay nagdulot ng maraming kaguluhan at takot sa mga tao.
Epekto ng Takot: Nakikita din sa kabanata ang negatibong epekto ng takot. Nag-panic ang mga tao, nagdulot ng kaguluhan, at nag-akusa ng mga inosenteng tao na walang direktang kinalaman sa mga pangyayari. Ang takot ay nagdudulot din ng kamatayan, tulad ng nangyari kay Kapitan Tiyago.
Katotohanan at Kamalian: Ang kabanatang ito ay nagpapakita ng mga isyu ng disinformasyon at maling pagkaunawa.
Maraming kuwentong kumakalat na walang malinaw na batayan, na nagdudulot ng kalituhan at takot. Ito ay nagpapaalala sa atin na maging mapanuri sa impormasyon na ating natatanggap.
Kaguluhan at Kawalang-Katarungan: Sa huling bahagi ng kabanata, nagpapakita ito ng madilim na larawan ng kawalang-katarungan at karahasan, kung saan maraming inosenteng tao ang nasawi sa mga maling akusasyon at agresibo na aksyon ng mga awtoridad.
Sa kabuuan, ang Kabanata 28 ay naglalarawan ng isang lipunan na lubha ng nababalot sa takot at kaguluhan.
Ito ay nagbabala sa atin tungkol sa mga peligro ng maling impormasyon, haka-haka, at pananakot na maaaring magdulot ng malawakang kaguluhan at kawalang-katarungan.
Sa konteksto ng kolonyalismong Espanyol, ito rin ay nagpapahiwatig ng mga isyu ng opresyon, kawalan ng kalayaan, at ang pakikibaka para sa kalayaan.