Mga mambabasa, sumama sa akin habang tinatalakay natin ang Kabanata 42 ng Noli Me Tangere: ‘Ang Mag-asawang De Espadaña.’
Sa kabanatang ito, tinatalakay ni Dr. Jose Rizal ang isang pamilya na nagbibigay ng malalim na pag-unawa sa ating kasaysayan, mga paniniwala, at ang mga hindi matutukoy na linya ng kasarian at kapangyarihan sa panahon ng Kastila.
At sino nga ba ang mag-aasawang De Espadaña? Bakit mahalaga ang kanilang mga kwento? At ano ang kanilang mga karanasan at mga laban na nagpapakita ng iba’t ibang aspeto ng lipunan noong iyon? Tara, at alamin natin.
Buod ng Noli Me Tangere Kabanata 42: Ang Mag-asawang De Espadaña
Ang Kabanata 42 ng Noli Me Tangere na pinamagatang “Ang Mag-asawang De Espadaña” ay tumatalakay sa pagbisita ng mag-asawang De Espadaña kay Maria Clara na noon ay maysakit.
Nag-uumpisa ang kabanata sa malungkot na larawan ng tahanan ni Kapitan Tiyago dahil sa sakit ni Maria Clara. Sa kalagitnaan ng pangungulila, pinag-uusapan ng magpinsan na sina Tiya Isabel at Kapitan Tiyago ang tungkol sa mga relihiyosong pampagaling para sa kanilang mahal na Maria Clara.
Ang tahimik na pag-uusap ng dalawa ay nabinbin dahil sa pagdating ng mag-asawang De Espadaña – ang mga dayuhan mula sa Espanya. Sa unang tingin, akala mo’y tunay na Kastila si Doña Victorina, ang misis na nagmamalaki at nagpapanggap na Kastila.
Siya’y umabot na sa edad na 45 pero ipinipilit niya na siya’y 32 taong gulang lamang. Sa kanyang kabataan, tinanggihan niya ang mga Pilipinong nagtatangkang manligaw sa kanya at nagpasya na mag-asawa ng isang Kastila para masunod ang kanyang ambisyon na maging bahagi ng mataas na antas ng lipunan.
Si Dr. Tiburcio de Espadaña, kanyang asawa, ay isang pekeng doktor na galing Espanya. Bagama’t siya’y tunay na Kastila, hindi siya nag-aral ng medisina kundi nagtrabaho bilang taga-maintain ng mga gamit sa hospital.
Kinalaunan, pinili niyang manirahan sa Pilipinas at magpanggap bilang doktor dahil sa payo ng ibang mga Kastila. Sa kabila ng kanyang kasinungalingan, marami sa mga Pilipino ang nagtitiwala sa kanya dahil sa kanyang lahi. Ngunit ang kanyang reputasyon ay naglaho noong ang mga tunay na mediko ay nagreklamo sa kanya bilang pekeng doktor.
Sa panahon na ito, tinanggap ni Doña Victorina si Tiburcio bilang kanyang asawa para mapanatili ang kanyang reputasyon. Ngunit, sa loob ng kanilang kasal, si Tiburcio ay naging isang maamong kordero na lagi na lamang sumusunod sa mga utos at kagustuhan ni Doña Victorina.
Sa bahay ni Kapitan Tiyago, ipinakilala ni Doña Victorina ang kanilang pamangkin na si Linares. Sa panahon ng kanilang bisita, dumating din si Padre Salvi at nanghikayat ng usapin tungkol sa pulitika at relihiyon. Sa gitna ng mga kuwento at usapan, napatigil si Linares sa kagandahan ni Maria Clara. Sa bandang huli, dumating si Padre Damaso na nagpapakita ng kanyang malasakit kay Maria Clara.
Mga Tauhan ng Noli Me Tangere Kabanata 42: Ang Mag-asawang De Espadaña
Sa Kabanata 42 ng Noli Me Tangere, na pinamagatang “Ang Mag-asawang De Espadaña,” ang mga pangunahing tauhan ay ang mga sumusunod:
Donya Victorina de los Reyes de de Espadaña – Isang Filipina na nagpapanggap na Kastila. Sa kanyang hangad na maging bahagi ng tinatawag na “alta sociedad” o mataas na lipunan, nagpakasal siya kay Dr. Tiburcio de Espadaña, isang pekeng doktor. Mahilig siya sa kanyang sariling anyo at palaging nagsusuot ng makukulay na damit na may mga palamuti.
Dr. Tiburcio de Espadaña – Ang asawa ni Donya Victorina na nagpapanggap na doktor. Siya ay isang maralitang Kastila na napilitang tumakas sa kanyang bayan at napadpad sa Pilipinas. Sa kabila ng kanyang hindi pagiging tunay na doktor, tinanggap siya ng mga Pilipino dahil sa kanyang pagiging Kastila.
Maria Clara – Ang mahal na anak ni Kapitan Tiyago at ang kasintahan ni Crisostomo Ibarra. Sa kabanatang ito, si Maria Clara ay maysakit at siya ay naghihintay ng medikal na tulong mula kay Dr. de Espadaña.
Kapitan Tiyago – Ang ama ni Maria Clara na lubos na nag-aalala para sa kalagayan ng kanyang anak. Kasama niya si Tiya Isabel sa pag-uusap tungkol sa kung anong relihiyosong ritwal ang maaaring gawin para sa kagalingan ni Maria Clara.
Tiya Isabel – Ang kasama at katiwala ni Kapitan Tiyago. Sa kabanatang ito, kasama niya si Kapitan Tiyago sa pagdedesisyon kung saang santo sila magdodonate para sa kaligtasan ni Maria Clara.
Linares – Ang pamangkin ni Donya Victorina at Dr. de Espadaña. Siya ay nag-aaral ng batas at sa kabanatang ito, unang nakilala ni Maria Clara.
Padre Salvi – Ang Kura Paroko ng San Diego. Sa kabanatang ito, dumating siya sa bahay ni Kapitan Tiyago para bisitahin si Maria Clara.
Padre Damaso – Dating Kura Paroko ng San Diego at tunay na ama ni Maria Clara. Sa huling bahagi ng kabanata, dumating siya para dalawin ang kanyang maysakit na inaampon na si Maria Clara.
Mga Aral, Mensahe at Implikasyon Noli Me Tangere Kabanata 42
Ang Kabanata 42 ng Noli Me Tangere, na pinamagatang “Ang Mag-asawang De Espadaña,” ay naglalaman ng iba’t ibang aral, mensahe, at implikasyon, kabilang na ang mga sumusunod:
Kritika sa Kolonyal na Mentalidad: Ang kabanata ay nagbibigay kritika sa kolonyal na mentalidad, na ipinakita sa karakter ni Donya Victorina. Si Donya Victorina, isang Pilipinang may pagkasosyal, ay nagpapanggap na Kastila sa kanyang pagsasalita, pananamit, at iba pang aspekto ng kanyang buhay. Ito ay nagpapakita ng kahalagahan na tinutukan ng mga Pilipino sa mga Kastila, at kung paano sila nagpakumbaba sa sarili nilang kultura.
Mapanlinlang na Panggagamot: Tinutuligsa ng kabanata ang mga pekeng doktor na nanghuhuthot sa kanilang mga pasyente. Si Dr. Espadaña, na hindi tunay na doktor, ay isang halimbawa ng mga taong nagpapanggap para lamang makinabang sa iba.
Abuso sa Kapangyarihan: Ang pagsasamantala ni Donya Victorina kay Tiburcio, na mula sa mas mababang antas ng lipunan, ay nagpapakita ng pang-aabuso sa kapangyarihan at estado. Ito rin ay nagpapakita ng mga gender dynamics, kung saan ang mga babae, tulad ni Donya Victorina, ay maaaring magamit ang kanilang posisyon para abusuhin ang kanilang mga asawa.
Pagpapahalaga sa mga Superstisyon: Sa kabanatang ito, ipinakita rin ang malalim na paniniwala ng mga tao sa superstisyon, relihiyon, at sa mga milagro upang mabigyan ng lunas ang mga sakit, gaya ng ginagawa ni Kapitan Tiyago para kay Maria Clara. Ito ay nagpapakita ng limitasyon ng kaalaman at pang-unawa ng mga tao sa siyensiya at medisina noong panahon na iyon.
Pagtanggi sa Sariling Kultura: Ang karakter ni Donya Victorina ay nagpapakita rin ng negatibong aspeto ng pagtanggi sa sariling kultura. Sa kanyang hangad na maging Kastila, itinakwil niya ang kanyang sariling kultura, nagpapakita ng kanyang kawalan ng pagpapahalaga at pag-unawa sa kanyang sariling pagkakakilanlan.
Ang mga aral na ito ay hindi lamang para sa mga mambabasang Pilipino, kundi para rin sa lahat ng mga taong maaaring makakita ng kanilang sarili sa mga tauhan at sitwasyon sa nobela. Ito rin ay nagbibigay paalala sa atin na kritikal na suriin at kilalanin ang ating mga pagkakamali upang hindi na ito maulit sa hinaharap.