Habang naglilibot sa plaza ng Binondo, naisip ni Ibarra na hindi mukhang umuunlad ang bayan. Iniisip niya pa rin kung ano ang nangyari sa kanyang ama, kaya pinagkuwentuhan siya ni Tenyente Guevarra.
Ang ama ni Crisostomo, na si Don Rafael, ay isa sa mga pinakamayaman sa San Diego at kilala bilang mapagbigay, kaya’t maraming taong nagmamahal sa kanya.
Ngunit marami rin ang naiinggit sa kanya. Tulad ng mga pari, lalo na si Padre Damaso. Kaya, nagdesisyon si Don Rafael na hindi na magkumpisal, na hindi nagustuhan ng mga pari.
Noon, may isang Espanyol na mangmang, palaboy, at inaabuso ng mga tao, na ginawang katiwala ni Don Rafael. Isang araw, hindi na nakatiis ito at sinaktan ang mga taong nananakit sa kanya.
Natakot ang mga bata at sinubukang hampasin ng lalaki gamit ang baton nang hindi na niya sila maabutan, at isang bata ang tinamaan.
Nahulog ang bata at sinipa ng lalaki. Nang makita ito ni Don Rafael, tumulong siya.
Ayon sa mga tsismis, sinaktan ni Don Rafael ang bata at tumama ang ulo nito sa malaking bato. Tinulungan niya ito, ngunit sumuka ito ng dugo at namatay. Dahil dito, nag-imbestiga ang mga guardia civil at ikulong si Don Rafael. At dito na lumitaw ang mga tagong kaaway niya.
Pinaratangan siyang subersibo at erehe, pinaratangan ng illegal na mga gawain, tulad ng pagbasa ng mga ipinagbabawal na babasahin gaya ng El Correo de Ultramar, pagtatago ng mga larawan ng pinabitay na pari, pakikipag-ugnayan sa mga tulisan, at pagsusuot ng Barong Tagalog.
Inabandona siya ng kanyang mga kaibigan, at dahil akala ng mga tao na nawawala na sa sarili si Tenyente Guevarra, siya na lang ang naging kakampi ni Don Rafael.
Hiningi ni Don Rafael kay Tenyente Guevarra na kumuha siya ng abogado, at naghanap sila ng isang Espanyol na abogado. Ang kaso ay naging mahaba at kumplikado dahil sa mga lumitaw na mga kaaway ni Don Rafael.
Kahit hindi pa tapos ang paglilitis, nakakulong na si Don Rafael at nagdudusa. Nagkasakit siya dahil sa stress, na naging sanhi ng kanyang kamatayan. Nang mangyari ito, wala ni isa man sa kanyang mga kamag-anak ang dumalaw sa kanya.
Mga Tauhan sa Noli Me Tangere Kabanata 4
Ang mga tauhan sa Noli Me Tangere Kabanata 4 ay sina:
Crisostomo Ibarra – Ang bida ng kuwento. Isang binatang Pilipino na nag-aral sa Europa at bumalik sa Pilipinas.
Don Rafael Ibarra – Ama ni Crisostomo. Siya ay isa sa pinakamayamang tao sa bayan ng San Diego at kilala bilang mapagbigay.
Tenyente Guevarra – Isa sa mga opisyal ng Guardia Civil. Nag-kwento siya kay Ibarra tungkol sa nangyari sa kanyang ama.
Padre Damaso – Isa sa mga pari na may sama ng loob kay Don Rafael. Dahil dito, nagdesisyon si Don Rafael na hindi na magkumpisal, na hindi nagustuhan ng mga pari.
Mga Pari – Nagkaroon ng hindi pagkakaunawaan sa pagitan nila at ni Don Rafael.
Mga Taong Naiinggit kay Don Rafael – Kasama rito ang mga pari at iba pang mga tao.
Mga Kaaway ni Don Rafael – Lumabas ang mga ito nang maaresto si Don Rafael.
Ang Espanyol na Mangmang – Isang tauhan na inabuso ng mga tao, na ginawang katiwala ni Don Rafael.
Mga Bata at Ang Bata na Nasaktan – Mga taong nasaktan ng Espanyol na mangmang at tinulungan ni Don Rafael.
Narito rin ang ilang mahahalagang ideya na kahit hindi mga tauhan ay nagpapakita ng konteksto at katangian ng mga tauhan sa kuwento:
El Correo de Ultramar – Isa sa mga ipinagbabawal na babasahin na pinaratangan na binabasa ni Don Rafael.
Barong Tagalog – Ang tradisyunal na kasuotan ng mga Pilipino, na pinaratangang isinusuot ni Don Rafael bilang parte ng kanyang subersyon.
Guardia Civil – Ang pwersa ng pulisya sa panahon ng kolonyal na Espanya. Sila ang nag-imbestiga at nag-aresto kay Don Rafael.
Bayan ng San Diego – Ang lugar kung saan nangyari ang mga pangyayaring ito.
Mga Karadagang Kaalaman sa Noli Me Tangere Kabanata 4
Erehe – Isang Kristiyanong sumusuway at ayaw manampalataya sa ilang mga kautusang pinag-uutos ng Simbahang Katoliko Romana. Sa konteksto ng Pilipinas noong panahon ng Espanyol, ito ay isang malaking paratang na maaaring magdulot ng kamatayan o pagkakabilanggo.
Pilibustero – Taong kalaban ng mga prayle o ng relihiyong Katoliko Romano. Ito rin ay Pilipinong may radikal na kaisipang hindi nagpapasakop sa pamamahalaang pinangungunahan ng relihiyon at hukbo. Ang terminong ito ay malawakang ginamit sa aklat na “El Filibusterismo” ni Dr. Jose Rizal.
Subersibo – Ang taong lumalaban sa umiiral na sistema ng pamahalaan. Ang pagiging subersibo ay maaaring nangangahulugan ng paglaban sa pamamagitan ng mga protesta, pagtutol, o iba pang mga radikal na aksyon laban sa gobyerno. Sa kasaysayan ng Pilipinas, maraming mga tao ang pinaratangang subersibo bilang paraan ng pagpapatahimik sa kanila.
Aral, Mensahe at Implikasyon ng Noli Me Tangere Kabanata 4
- Nawala ang kanyang ama sa mundo na hindi nabigyan ng hustisya. Sa kabila ng kabaitan na ipinakita ng kanyang ama, hindi pa rin nawala ang mga taong nagtaksil sa kanya.
- Ang mga paratang na pagiging erehe at filibustero kay Don Rafael ay nagmula sa mga bagay na ipinagbabawal ng simbahan at sa mga kaibigan niya na sumuko at nagtaksil sa kanya. Sa kabila ng mga ito, naging mahirap para kay Don Rafael na kalabanin ang simbahan dahil sa lakas at impluwensya nito.
- Tanging Tenyente Guevarra lamang ang nanatiling kaibigan ng kanyang ama sa gitna ng mga pagsubok. Siya rin ang tumulong na maghanap ng abogado para ipagtanggol ang ama ni Crisostomo.
- Ang katapatan ni Don Rafael sa bayan at ang kanyang marangal na pagkatao ay hindi sapat upang iligtas siya mula sa mga paratang ng pamahalaan na siya ay isang subersibo, o taong lumalaban sa pamahalaan. Sa kabila ng kanyang mga pagsisikap na ipaglaban ang kanyang karapatan at makamit ang katarungan, hindi niya nagawang malagpasan ang mga paratang dahil siya ay nag-iisa at ang hustisya at batas ay nasa kontrol ng pamahalaang Espanyol at ng simbahan.”