Matatagpuan ang bayan ng San Diego sa tabi ng dalampasigan, kilala ito dahil sa malawak nitong taniman at mga kabukiran. Isa ito sa mga bayang mayaman sa mito at alamat sa bansang Pilipinas.
Dahil sa hindi sapat na edukasyon at kaalaman sa pamamahala ng negosyo ng mga Pilipino, ang mga Intsik ang nangunguna sa negosyo. Sa bayang ito, ang pangunahing pinagkukunan ng kabuhayan ng mga tao ay ang pagsasaka.
Ang isang malawak na kagubatan ay kitang-kita mula sa tuktok ng simbahan, nakapaloob ito sa isang luwang ng bukirin.
Ang sistema ng pamamahala dito ay kahalintulad ng iba pang mga bayan, kung saan ang simbahan ang namumuno at ang pamahalaang lokal ay sumusunod lamang sa mga utos at direktiba nito.
Si Padre Damaso ang dating kura paroko ng bayan bago siya inilipat sa ibang lugar dahil sa kontrobersya na kinasasangkutan niya kay Don Rafael.
Parehong Kastila at Pilipino ang may hawak ng mga mahahalagang posisyon sa bayang ito. Ayon sa mga alamat, may isang Kastilang dumating na mahusay magsalita ng Tagalog at may matatalim na mga mata. Siya umano ang nag-acquire ng kagubatan doon gamit ang kanyang sariling yaman. Sa huli, natagpuan ang Kastila na ito na nakabitin sa isang puno ng balete, at mula noon, nagkaroon ng pangamba ang mga tao na pumunta doon. Nang lumao’t tumanda na si Saturnino, sinikap niyang mabawi ang mga natitirang yaman ng kanyang ama, nagpakasal siya sa isang taga-Maynila at sa San Diego sila nanirahan.
Nang sila ay magkaroon ng anak, bininyagan itong Don Rafael, na naging ama ni Crisostomo. Dahil sa sipag at dedikasyon ni Don Rafael, ang dating simpleng nayon ng San Diego ay naging isang maunlad na bayan.
Dahil sa patuloy na pag-asenso ni Don Rafael, naging sanhi ito ng inggit sa ilan sa kanyang mga kaibigan.
Mga Tauhan sa Noli Me Tangere Kabanata 10
Narito ang mga tauhan sa Kabanata 10 ng Noli Me Tangere:
Padre Damaso: Ang dating kura paroko ng bayan ng San Diego na inilipat dahil sa isang kontrobersya na kinasasangkutan niya kay Don Rafael.
Don Rafael: Isang taong masinop at masipag, na kilala sa kanyang pagpapalago ng bayan ng San Diego. Siya ang ama ni Crisostomo Ibarra.
Crisostomo Ibarra (hindi direkta nabanggit sa kabanata, ngunit ipinahiwatig): Ang anak ni Don Rafael.
Saturnino: Ang ama ng isang Kastila na bumili ng kagubatan gamit ang kanyang sariling yaman.
Isang hindi kilalang Kastila: Isang lalaking Kastila na mahusay magsalita ng Tagalog at bumili ng isang kagubatan sa San Diego.
Aral, Mensahe at Implikasyon ng Noli Me Tangere Kabanata 10
Ang mga pangunahing mensahe at implikasyon na maaaring makuha sa kabanata 10 ng Noli Me Tangere ay ang mga sumusunod:
Ang kakulangan sa edukasyon at kaalaman sa pagmamahala ng negosyo ng mga Pilipino: Ito ay nagpapakita ng isa sa mga pangunahing hamon na kinaharap ng mga Pilipino noong panahon ng kolonyalismo. Hindi bihira ang mga sitwasyong kung saan ang mga dayuhan (sa kaso na ito, ang mga Intsik) ang nakinabang sa kahinaan ng lokal na populasyon.
Ang pamumuno ng simbahan at ang sunud-sunod na pamahalaan: Ito ay nagpapakita ng makapangyarihang impluwensya ng simbahan sa buhay pulitikal at sosyal ng Pilipinas noong iyon, na maaaring may negatibong epekto sa demokratikong proseso.
Ang kahalagahan ng sipag at determinasyon: Sa pamamagitan ng karakter ni Don Rafael, ipinakikita ang kahalagahan ng sipag at determinasyon sa pag-unlad ng isang komunidad. Ang kanyang mga pagpupunyagi ay nagdulot ng positibong pagbabago sa bayan ng San Diego.
Ang mga epekto ng inggit at satsat: Sa pag-asenso ni Don Rafael, lumilitaw ang mga negatibong damdamin ng iba tulad ng inggit. Ito ay nagpapakita ng hindi maiiwasang mga konflikto sa loob ng isang komunidad na nagdudulot ng di-pagkakasunduan at potensyal na kaguluhan.
Ang mga alamat at mito: Ang kwento tungkol sa hindi kilalang Kastila na bumili ng kagubatan at natagpuang patay sa isang puno ng balete ay nagpapakita ng malalim na paniniwala ng mga tao sa mga alamat at mito. Ito rin ay nagpapakita ng kanilang takot at respeto sa mga hindi maipaliwanag na pangyayari.