Sa kahabaan ng Ilog Pasig, umaapaw ang mga kuwento na nakaakbay sa kasaysayan ng Pilipinas. Isang mukha nito ay ipininta sa Kabanata 1 ng El Filibusterismo ni Dr. Jose Rizal, na may titulong ‘Sa Ibabaw ng Kubyerta’. Ang mga salita ni Rizal sa nobelang ito ay nagpapahayag ng malalim na kritismo at pagsusuri sa lipunan ng kanyang panahon.
Sa artikulong ito, bibigyang-daan natin ang kanyang makasaysayang salaysay, tatalakayin ang mga pangunahing tauhan at buong puso nating tatangkain na unawain ang mga aral, mensahe, at implikasyon na iniiwan ng kabanatang ito.
Buod El Filibusterismo Kabanata 1: Sa Ibabaw ng Kubyerta
Ang unang kabanata ng El Filibusterismo ay nagbubukas sa isang umaga ng Disyembre kung saan ang bapor Tabo ay malayang naglalakbay sa kumplikadong ruta ng Ilog Pasig papunta sa Laguna. Sa kubyerta ng bapor, ang mga pinaka-impluwensyang tao ng lipunan ay nagtitipon – sina Donya Victorina, Don Custodio, Ben Zayb, mga paring sina Salvi, Sibyla, Camorra, Irene, at ang nakamaskarang alahero, si Simoun, na ang tunay na katauhan ay si Crisostomo Ibarra.
Ang kanilang diskusyon ay umikot sa mga proyekto ng Obras del Puerto at ang plano sa pagpapaganda ng Ilog Pasig. Sa kalagitnaan ng kanilang pagtatalakay, si Simoun ay nagmungkahi ng radikal na plano – ang paghuhukay ng isang diretso at tuwid na daan mula sa simula hanggang sa dulo ng Ilog Pasig. Sa plano niya, gagamitin ang malalaking bato na mahuhukay para ibara ang mga liku-likong daan ng ilog, at ang mga bilanggo ang gagawa ng trabaho. Kung kulang pa rin, maaaring pwersahang pagtrabahuhin ang mga mamamayan nang walang kabayaran.
Gayunpaman, hindi lahat ng naroroon sa kubyerta ay sumang-ayon sa mungkahi ni Simoun. Si Don Custodio, isang kilalang pampolitikang pigura, ay nag-alinlangan sa plano dahil sa takot na baka magdulot ito ng rebelyon. Bilang alternatibo, iminungkahi niya na ang mga mamamayan sa paligid ng Ilog Pasig ay piliting mag-alaga ng mga itik upang maabot ang layunin na mapalalim ang ilog.
Ang mga itik ay maghuhukay at kukuha ng mga suso sa ilog na magdudulot ng paglalim nito. Gayunpaman, hindi rin ito natanggap ni Donya Victorina dahil sa kanyang personal na ayaw sa balot, isang pagkaing gawa sa itlog ng itik.
Ang kabanatang ito ay nagpapakita ng kritisismo ni Rizal sa mga plano at pamamaraan ng mga tao sa kapangyarihan at ang kanilang hindi pag-intindi sa tunay na pangangailangan ng bayan.
Mga Tauhan ng El Filibusterismo Kabanata 1: Sa Ibabaw ng Kubyerta
Ang mga tauhan na nabanggit sa Kabanata 1 ng El Filibusterismo, na pinamagatang “Sa Ibabaw ng Kubyerta”, ay ang mga sumusunod:
Simoun – Siya ay ang mayamang alahero na nakamaskara na nagmumungkahi ng mga radikal na plano para sa pagpapaganda ng Ilog Pasig. Sa likod ng kanyang maskara, siya ay si Crisostomo Ibarra, ang protagonista ng Noli Me Tangere, na nagbalik mula sa pagkakatapon upang magpatuloy sa kanyang laban para sa kalayaan.
Donya Victorina – Siya ay isang Filipina na nagpapanggap na Espanyola at kinaiinisan ang kanyang sariling kultura. Hindi niya tinanggap ang mungkahi ni Don Custodio dahil sa kanyang personal na ayaw sa balot.
Don Custodio – Siya ay isang impluwensyal na tao sa pulitika. Sa kabila ng kanyang posisyon, ipinakita niya ang kawalan ng malasakit sa tunay na pangangailangan ng mga tao nang hindi niya tanggapin ang mungkahi ni Simoun.
Ben Zayb – Ang kanyang tunay na pangalan ay Abraham Ibañez, isang manunulat na nagtataglay ng maling pananaw sa realidad ng Pilipinas dahil sa kanyang mga artikulo.
Padre Salvi – Ang dating kura paroko ng San Diego na may malalim na interes kay Maria Clara.
Padre Sibyla – Siya ay isang Dominikano at ang Vice-Rector ng Universidad ng Santo Tomas.
Padre Camorra – Ang kura paroko ng Tiani na kilala sa kanyang kabastusan at pang-aabuso.
Padre Irene – Isang kaibigan ni Don Custodio na nagpapakita ng pagkabahala sa kalagayan ng bansa.
Ang mga tauhang ito ay nagbibigay ng iba’t ibang pananaw at nagpapakita ng iba’t ibang aspeto ng lipunan sa panahon ng kolonyalismong Espanyol.
Mga Aral, Mensahe at Implikasyon ng El Filibusterismo Kabanata 1
Ang Kabanata 1 ng El Filibusterismo ay nagbibigay ng ilang mahahalagang aral at mensahe tungkol sa lipunan, pulitika, at kultura sa panahon ng kolonyalismong Espanyol sa Pilipinas. Narito ang ilang mga aral, mensahe, at implikasyon na maaaring makuha mula sa kabanatang ito:
Kritisismo sa Kolonyalismo at Sa Mga Taong Nasa Kapangyarihan – Ang mga pag-uusap at mungkahi na ginawa sa kubyerta ng bapor ay nagpapakita ng kritisismo sa kolonyal na sistema at sa mga taong nasa kapangyarihan. Ang plano ni Simoun ay nagpapakita ng kawalan ng malasakit ng mga may kapangyarihan sa mga pangkaraniwang tao.
Hinagpis sa Pagkawala ng Identidad – Ang karakter ni Donya Victorina ay nagpapakita ng hinagpis sa pagkawala ng identidad ng ilang mga Pilipino na nagnanais maging “Espanyol” sa pamamagitan ng pagtanggi sa kanilang sariling kultura.
Kawalan ng Makabuluhang Aksyon – Ang hindi pagkasunduan ng mga tauhan sa kung ano ang dapat gawin sa Ilog Pasig ay nagpapakita ng kawalan ng aksyon sa tunay na mga problema. Sa halip na harapin ang mga tunay na isyu, ang mga tauhan ay nagtatalo sa mga bagay na hindi makatutulong sa kabutihan ng nakakarami.
Pagsasalarawan ng Korupsiyon – Ang iminungkahi ni Simoun na maghukay ng isang tuwid na daan at ipagawa ito sa mga bilanggo o sa mga mamamayan nang sapilitan at walang kabayaran ay nagpapakita ng korupsiyon sa sistema.
Pagpapahalaga sa Sariling Kultura – Ang ayaw ni Donya Victorina sa balot, isang tradisyonal na pagkain ng Pilipino, ay nagpapakita ng kawalan ng pagpapahalaga sa sariling kultura.
Ang mga mensaheng ito ay hindi lamang mahalaga sa konteksto ng kolonyal na Pilipinas, ngunit patuloy na magiging mahalaga sa kasalukuyan. Ang mga aral na ito ay nagpapaalala sa atin na magpatuloy sa paglaban para sa katarungan at kalayaan, at na pahalagahan ang ating sariling kultura at kasaysayan.