Mga Kaibigan, muling bibiyahe tayo sa panahon ng mga Espanyol sa ating pagbabasa ng isa pang kabanata ng El Filibusterismo ni Dr. Jose Rizal.
Sa ika-sampung kabanata, ‘Kayamanan at Karalitaan,’ tatalakayin natin ang isang natatanging kuwento ng pang-aabuso, kawalan ng katarungan, at ang naglalakihang agwat ng mayaman at mahirap.
Sumabay tayo sa paglalakbay ni Kabesang Tales, isang simpleng magsasaka, habang sinasalamin natin ang ating sariling lipunan sa bawat linya ng kabanatang ito.
Buod ng El Filibusterismo Kabanata 10: Kayamanan at Karalitaan
Sa Kabanatang 10 ng El Filibusterismo na pinamagatang “Kayamanan at Karalitaan”, isang di inaasahang bisita ang dumating sa tahanan ng mahirap na si Kabesang Tales – si Simoun, ang kilalang alahero na may dalang mga kaban ng magagandang alahas.
Sa kabila ng kanyang kahirapan, pinaghandugan ng pag-aasikaso si Simoun ni Kabesang Tales, na nagpakita ng kanyang paggalang sa tradisyunal na kustombre ng mga Pilipino.
Dala ni Simoun ang kanyang mga alahas at ipinakita rin niya ang kanyang rebolber kay Kabesang Tales, na umiiwas na magpakita ng kahit anong pagnanasa sa mga bagay na ito.
Habang nangyayari ito, dumating sina Kapitan Basilio, Sinang, ang asawa ni Sinang, at Hermana Penchang, na pawang may layuning magpahalaga sa mga alahas ni Simoun.
Nang buksan na ni Simoun ang kanyang mga maleta ng alahas, namangha ang lahat sa kagandahan ng mga ito – mga hiyas na may iba’t ibang uri, disenyo, at kasaysayan.
Nagustuhan ni Sinang ang isang partikular na kwintas at nagpahayag ng kanyang hangarin na ito ay mabili.
Napansin ni Simoun na tila may interis din si Kabesang Tales sa mga alahas at nag-alok na bilhin ang anumang maaring alahas na nais nitong ibenta.
Nagpatuloy ang pangangalakal sa mga alahas, kung saan si Sinang at Hermana Penchang ay nakipagtawaran kay Simoun para sa mga piling hiyas.
Sa bandang huli, nagbigay si Kabesang Tales ng isang kwintas na tila mahalaga sa kanya bilang palit sa rebolber ni Simoun.
Sa kabila ng kanyang kagustuhan na makuha ang kwintas, pinayuhan siya ni Hermana Penchang na huwag itong ibenta hanggat hindi pa nakakausap ang kanyang anak na si Huli. Pumayag si Simoun na hintayin ang desisyon ni Kabesang Tales.
Nang lumabas si Kabesang Tales, nakita niya ang isang prayle at ang bagong nagmamay-ari ng kanyang lupain. Sa sumunod na araw, naglaho si Kabesang Tales, kasama na ang rebolber ni Simoun.
Iniwan niya ang isang liham at ang kwintas ni Maria Clara. Sa kanyang liham, humingi siya ng tawad at inihayag na sasama na siya sa mga tulisan. Bilang babala, pinayuhan niya si Simoun na mag-ingat sa mga tulisan.
Arestado ng mga gwardiya sibil si Tandang Selo. Sa kanyang pagkawala, nagalak si Simoun dahil sa wakas ay natagpuan na niya ang taong hinahanap niya na may katapangan at tumutupad sa pangako.
Samantala, tatlong tao ang pinatay ni Kabesang Tales sa gabing iyon: ang prayle, ang lalaking gumugawa sa kanyang lupa, at ang asawa nito na may putol na leeg at may bibig na puno ng lupa.
Sa tabi ng bangkay ng babae, may isang papel na may nakasulat na “Tales” na isinulat sa pamamagitan ng daliri na sinawsaw sa dugo.
Mga Tauhan ng El Filibusterismo Kabanata 10: Kayamanan at Karalitaan
Sa Kabanata 10 ng El Filibusterismo na pinamagatang “Kayamanan at Karalitaan,” ang mga pangunahing tauhan ay ang mga sumusunod:
Simoun – Ang mayaman at misteryosong alahero, na siyang nagpakilala bilang isang malaking negosyante na nagbibiyahe sa iba’t ibang lugar. Sa kabanatang ito, siya ay nagpakita ng kanyang koleksyon ng mga alahas at iba pang yaman.
Kabesang Tales – Ang dating may-ari ng lupa na kinuha ng mga prayle, siya ay isang magsasaka na nawalan ng lahat ng kanyang ari-arian. Sa kabanatang ito, tinanggap niya si Simoun sa kanyang bahay at ipinakita ang kanyang paggalang sa panauhing ito.
Kapitan Basilio – Isa sa mga namumunong tao ng San Diego, dumating siya upang tingnan ang mga alahas ni Simoun.
Sinang – Ang masayahing kaibigan ni Maria Clara na kasal na kay Basilio. Sa kabanatang ito, siya ay nagpakita ng interes sa mga alahas ni Simoun at nagpahayag ng hangarin na bumili ng ilan sa mga ito.
Asawa ni Sinang – Kasama ni Sinang sa pagbisita sa tahanan ni Kabesang Tales. Sa kabanatang ito, hindi siya masyadong nagpakita ng papel maliban sa pagiging kasama ng kanyang asawa.
Hermana Penchang – Isang relihiyosang babae na kilala sa kanyang kabaitan at pagiging masunurin sa mga turo ng simbahan. Sa kabanatang ito, nagpakita siya ng papel bilang tagapayo kay Kabesang Tales sa pagbenta ng kanyang kwintas.
Tandang Selo – Ang ama ni Kabesang Tales, na naipakita sa bandang huli ng kabanatang ito na hinuli ng mga gwardiya sibil.
Juli (Huli) – Ang anak ni Kabesang Tales, na binanggit lamang sa kabanatang ito bilang isang tao na dapat kausapin bago ibenta ang kwintas.
Maria Clara – Ang dating kasintahan ni Crisostomo Ibarra (na si Simoun ngayon), binanggit lamang siya sa kabanatang ito bilang orihinal na may-ari ng kwintas na nais ibenta ni Kabesang Tales.
Prayle – Binanggit lamang sa dulo ng kabanata na isa sa mga pinatay ni Kabesang Tales.
Bagong May-ari ng Lupa – Binanggit lamang sa dulo ng kabanata na isa pa sa mga pinatay ni Kabesang Tales.
Mga Aral, Mensahe at Implikasyon ng El Filibusterismo Kabanata 10
Narito ang mga aral, mensahe at implikasyon ng El Filibusterismo Kabanata 10:
Kahalagahan ng Pagsusumikap at Katapatan: Ipinakita sa kabanatang ito ang kahalagahan ng pagsusumikap at katapatan. Si Kabesang Tales, bagama’t naghihirap, ay nanatiling tapat sa kanyang mga obligasyon at nagpapakasakit para sa kanyang pamilya.
Ang kanyang pagpapakasakit ay nagdulot ng malalim na sama ng loob nang inagaw ang kanyang lupa, ngunit hindi siya bumigay sa kabila ng mga pagsubok.Pang-aabuso sa Mga Magsasaka: Ipinapakita rin ng kabanatang ito ang pang-aabuso ng mga prayle at mga mayayamang lupa sa mga magsasaka.
Sa pamamagitan ng pagsasamantala sa kahirapan at kawalang edukasyon ng mga magsasaka, nagagawa nilang kunin ang mga lupain at yaman ng mga ito.Kawalan ng Katarungan: Malinaw na ipinakita sa kabanata ang kawalan ng katarungan sa panahon ng pananakop ng Espanya.
Sa kabila ng mga pagsusumikap ni Kabesang Tales, inagawan pa rin siya ng kanyang lupain. Hindi rin siya binigyan ng sapat na proteksyon laban sa mga prayle at mga mayayamang nagmamay-ari ng lupa.Pananaw ni Simoun: Ang pangyayari rin ay nagbibigay ng karagdagang pag-unawa sa karakter ni Simoun at sa kanyang mga plano.
Ang kanyang kasiyahan sa pagkawala ni Kabesang Tales at sa pagkaaresto kay Tandang Selo ay nagpapahiwatig ng kanyang mapanuring pananaw at malalim na pagsusuri sa mga nangyayari.Kahirapan at Desperasyon: Ang kabanatang ito ay nagpapakita rin ng implikasyon ng kahirapan at desperasyon. Dahil sa kahirapan at desperasyon, si Kabesang Tales ay napilitang sumama sa mga tulisan.
Ipinapakita ito ng nobela na ang kahirapan at desperasyon ay maaring magdulot ng hindi magandang desisyon at maaring magtulak sa tao na gumawa ng hindi inaasahang mga hakbang.